TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI
İnterneti aşırı kullanılma isteğinin önüne geçilememesi, internetten yoksun kalındığında gergin davranışların olması, sosyal hayatı etkileyen bağımlılıktır. Kişinin interneti kullanmada kontrolü yitirmesi ile birlikte kötüye kullanım ve bağımlılık gelişebilmektedir. Bilgisayar ve internet ortamının fizyolojik bağımlılık yaptığı bugün artık kesinlik kazanmıştır.
Teknoloji bağımlılığı bireyi fiziksel ve ruhsal sağlık anlamında olumsuz etkiler ve akabinde de aile, okul, iş, sosyal hayatında problemlere yol açar. Teknoloji bağımlılığında çoğunlukla ilgili davranışın bağımlılık oluşturucu, uyarıcı ve pekiştirici özelliklerinin olduğu söylenebilmektedir. Bireylerin, internet
üzerinde kontrolünü kaybetmesiyle başlayan, zamanla kişide patolojik rahatsızlıklara neden olan ve uzman ile tedavi edilmesi gereken hastalıktır. Teknoloji bağımlılığı aynı zamanda; oyun bağımlılığı bilgisayar bağımlılığı ve internet bağımlılığı gibi farklı isimlerle de karşınıza çıkabilmektedir. Gündelik hayatımızda internetten uzaklaşmak artık hiç kolay değil. Dört yanımız internetle çevrili ve interneti günlük yaşantımızda birçok nedenden dolayı kullanmaktayız fakat bu durum bizlerin birer internet bağımlısı olduğu anlamına gelmiyor. Ancak tüm bu aktiviteler, sağlığımız ve sorumluluklarımız yönünden gündelik yaşantımızı engellemeye başladığında bağımlılıklardan söz etmek mümkündür.
Teknoloji Bağımlılığı Çeşitleri
Oyun bağımlılığı
Sosyal medya bağımlılığı
Online Alışveriş bağımlılığı
Video – içerik tüketim bağımlılığı
Açık arttırma ve şans oyunları bağımlılığı
Yukarıdaki bağımlılık faaliyetleri insanlara sadece bağımlı olduklarında zarar vermez. Örneğin; sosyal medya bağımlısı olmamanıza rağmen sosyal medya hesaplarınızdan gelen mesajlara hızla yanıt verme çabanız, üretkenliğinizi düşürebilmektedir. Ya da trafikte seyir halindeyken bildirimlerinize bakma dürtünüze yenik düşmeniz, korkunç sonuçlara neden olabilir.
Teknoloji Bağımlılığının Nedenleri
İnternetin hayatımıza girmesiyle teknoloji bağımlılığı ortaya çıkmıştır. Ancak kişinin teknoloji kullanımı üzerinde kontrolünün kaybolması ve teknolojiyi ölçüsüz kullanması çok ciddi zararlara sebep olmuştur. İnternet ve teknoloji bağımlılığı diğer bağımlılıklarda olduğu gibi kişinin bağımlısı olduğu teknolojik ürüne ulaşamadığında ortaya çıkan yoksunluktur. Teknoloji bağımlılığı her yaşta ve her cinsiyet de görülür. Erkeklerde görülme olasılığı kadınlara göre 2-3 kat daha fazladır. Kadınlar internette sohbet programında ve okuyarak zaman
geçirirken erkekler ise daha çok savaş, şiddet, spor gibi oyunları tercih ettikleri görülmektedir.
Teknoloji bağımlılığının toplumda görülme olasılığı %1.8 dir. Bu da teknoloji bağımlılığının olduğunu kanıtlar ve tedavisinin oluşmasına olanak hazırlar.
Teknoloji bağımlılığı birçok hastalığı sebep veya neden olabilir. Örneğin; İnternette çok vakit geçiren bir bireyde depresyon ve sosyal fobi geliştirebilir. Ya da bu gibi patolojik rahatsızlıkları olan bir birey internete yönelip daha fazla zaman geçirip bu durumu bağımlılığa dönüştürebilir.
Teknoloji bağımlılığını incelediğimiz zaman internet kullanımı ile ilgili kriterler oluşturulmuştur. Kriterlerin 5 tanesini kendimizde görüyorsak patolojik internet bağımlısı olduğumuz düşünülmektedir.
Teknoloji bağımlılığı rahatsızlığının ortaya çıkmasında genelde aşağıda yazılan faktörler görülmektedir.
Farkından olarak veya olmayarak çok fazla saat harcamak
Gece geç saatlere kadar bilgisayar başında kalmak
Bilgisayardan, telefondan uzak kalındığı zaman boşluktaymış gibi hissetmek.
İnternette girebilmek için yemek yemeden dinlenmelerden arkadaşlarla vakit geçirmekten ödün vermek.
Diğer bağımlılıkların dışa vurumu: Var olan bağımlılık veya eğilimlerin tetiklenmesi teknoloji bağımlılığının en önemli nedenlerinden biri olduğu düşünülmektedir. Kişi eğer geçmişinde alışveriş bağımlılığı sorunu yaşamışsa internetle birlikte bunun yeni bir bağımlılığa dönüşmesi de epey olası hale gelmektedir.
Utangaçlık ve sosyal anksiyete: Çok utangaç veya diğer insanlarla iletişime geçmekte zorluk yaşayan bireyler, kaçış yolu olarak internete sığınabiliyor. İnternet, bu kişiler için yüz yüze iletişime gerek kalmadan vakit geçirebilecekleri adeta güvenli bir limana dönüşüyor. Utangaç kişiler çevrimiçi dünyada kendilerini daha iyi ifade edebiliyor, kişiliklerini ortaya koyabiliyor ve gerçeklikten bağımsız bir kimlikle kendilerini ifade edebilmektedirler.
Depresyon: Bazı durumlarda depresyon da insanları internet ve teknoloji bağımlılığına sürükleyebiliyor. İnternette geçirilen eğlenceli zaman, kişiye üzüntüsünü geçici olarak unutturabiliyor. Sorunlarından sürekli kaçmak için internet ve teknolojiye daha fazla zaman ayıran kişiler teknoloji bağımlısına dönüşüyor.
Arkadaş etkisi: Çocuk veya yetişkin fark etmez; arkadaşlar, insanın hayatında daima etkilidir. İnsanlar bazen arkadaşlarını rol model alırlar ve buna internet bağımlılığı, teknoloji bağımlılığı ya da oyun bağımlılığı dahildir. Kendini arkadaşların arasında sosyal olarak ispatlamaya çalışan bir çocuk, oyunda en güçlü karaktere sahip olmak için saatlerini ekran başında tüketmeye hazırdır.
Teknoloji bağımlılığının duygusal zararları arasında;
Depresyon
Suçluluk duygusu
Anksiyete
Teknoloji/internet kullanırken öfori duyguları
Öncelikleri belirleyememek veya planları sürekli ertelemek
Dış dünya ve sosyal çevreden izolasyon
Zaman kavramını yitirmek
Aşırı savunmacılık
İşten sakınmak; mesai veya okuldaki görevlerini yerine getirmemek
Sorumlulukları sürekli erteleme ve aksatma
Ani ruh durum değişiklikleri
Korku
Yalnızlık hissi
Rutin işleri yerine getirirken sıkılma
Teknoloji bağımlılığının fiziksel zararları:
Sırt ağrıları
Karpal tünel sendromu
Baş ağrıları
Uykusuzluk (insomnia)
Sağlıksız beslenme (sürekli bilgisayar başında yemek ve bilgisayardan uzaklaşmak yoksunluk duygusu yarattığı için)
Kişisel bakım ve hijyeni aksatmak
Boyun ağrıları
Göz kuruluğu ve diğer görüş problemleri
Aşırı kilo kaybı veya obezite
Tedavi Yöntemleri
Tedavinin ilk adımı kabullenmekle başlıyor. Teknoloji, internet veya oyun bağımlılığının hayatı gerçekten etkilediği kabul edilmeli ve bir sonraki adımda tedavi için adımlar atılmalıdır. Teknoloji bağımlılığının altında sıklıkla psikolojik faktörler de rol oynamaktadır. Bu nedenle tedavi hedefi öncelikle altta yatan psikolojik faktörlerin tespit edilip bu noktaların tedavi edilmesidir. Bu bağlamda Farmakoterapi ve psikoterapiden faydalanılmaktadır. Özellikle bilişsel davranışçı terapi teknoloji bağımlılığında yaygın olarak kullanılmaktadır
.