ÇOCUKLARDA TIRNAK YEME DAVRANIŞI
Çocuklarda sıklıkla rastlanan ve yaygın bir şekilde görülen tırnak yeme davranışı tıp dilinde onikofaji olarak tanımlanır. Tırnak yeme davranışı birçok durumla beraber ortaya çıkmaktadır. Kız çocuklarında erkeklere oranla daha sık görülür ve ergenlik döneminde artış gösterebilmektedir. Genellikle 3-4 yaşlarında başlayıp ergenlik dönemine doğru artış görülmektedir. Ergenlik döneminde her iki ergenden birinin tırnak yediği görülmekte ve bu oranın yetişkinlik döneminde azaldığı belirtilmektedir. Bu davranışı sergileyen çocuklar herhangi bir nedenden dolayı üzüntüsünü, korkusunu ve sıkıntısını bu davranışla dışa vurmaktadır. Çocuğun kendisine duyduğu güvensizlik, değersizlik hissi ve yakın çevresinde de tırnak yiyen birinin bulunması tırnak yeme alışkanlığını tetikleyebilmektedir. Aşırı baskı görerek büyüyen çocuklarda sıklıkla görüldüğü bilinmektedir. Sürekli eleştirilen, sevgisiz bir ortamda büyüyen çocuklar yaşadığı gerginliği tırnak yeme davranışı ile ifade etmeye çalışır. Çocukların hayatında ölüm, boşanma, çeşitli nedenlerle meydana gelen ayrılmalar gibi dramatik olaylar olduğunda tırnak yeme davranışı bu süreçte yoğunlaşabilmektedir. Ailenin böyle bir durumda sıklıkla çocuğu tırnak yememe konusunda uyarması, bu davranışın bırakılması yerine artmasına yol açabilmektedir. Hatta bu durum diğer kişilerin yanında çocuğun tırnaklarına gizlemesine yol açar ve zamanla ellerini ön planda kullanması gereken eylemlerden kaçınmaya başlar. Bu durum çocukta alışkanlık haline dönüştüğünde ise tırnak yemek davranışının altında yatan sebeplerin ortadan kaldırılması son derece önemlidir.
Okul Dönemindeki Çocuklarda Tırnak Yemeye Neden Olan Sebepler
Çocukların okul döneminde tırnak yeme nedenleri arasındaki en büyük etkenlerden biri başarısız olma korkusudur. Çocuk başarısız olmaktan korktuğu ve ailesinin tepkisinden kaygılandığı için bu davranışı sergileyebilmektedir. Özellikle küçük çocuklar başarısızlıklarından kaynaklı öğretmenlerinden ve ebeveynlerinden ceza almaktan korktuğu için tırnak yeme davranışından bulunabilirler. Okula yeni başlayan çocuklarda yaşıtlarıyla olan iletişim sıkıntından kaynaklı bu durum sıklıkla görülmektedir. Çocukların okul ortamında kaygı ve stres yaşamasına neden olan herhangi bir durum tırnak yeme davranışı göstermesine sebep olabilmektedir.
Tırnak Yemenin Zararları Nelerdir?
Tırnak yeme davranışı sonrası tırnak dokusunun hasarlanmasından dolayı zaman içerisinde şekil bozukluğu oluşabilmektedir. Tırnak ve çevresinin kötü görünmesi çocuğun kendisini kötü hissetmesine ve kaygılanmasına yol açar ve bu durum çocuğun öz güvenini azaltabilmektedir. Tırnaklar sürekli ağız ile temas ettiğinden kaynaklı enfeksiyon hastalıkları oluşabilir. Tırnak yeme davranışından bulunan çocuğun tırnağını yutma durumunda ise mide enfeksiyonu gibi hastalık belirtileri görülmektedir. Çene ekleminde ve diş yapısında zararlar oluşabilir. Bağışıklık sistemi zarar görerek virüs, bakteri, mantar oluşumuna neden olunabileceği bilinmektedir. Tırnak yeme sonrası karın ağrısı, mide krampı, ishal gibi mide bağırsak problemlerinin ortaya çıkabileceği ve özellikle çocukların bağırsaklarında kurt bulunma riskinin daha fazla olduğu bilinmektedir. Tırnaklarını ısıran çocukların tırnaklarının daha yavaş uzadığı hatta uzamasının dahi durduğu vakalar görülmektedir. Çocukların ilerleyen yaşlarda tırnak yeme alışkanlığından kaynaklı ön dişlerinde birçok sorun yaşadığı görülmekte ve bunun dışında çocukların tırnağını koparırken dil ve dudak ısırmaları gibi yaralanmalara da ne olduğu görülür. Çocuklarda uykudayken diş sıkma, diş gıcırdartma gibi davranışlara da neden olduğu bilinmektedir.
Tedavi Yöntemleri
Çocuklarda tırnak yeme davranışının alışkanlığa dönüşmemesi için ebeveyn desteği son derece önemlidir. Çocuklar tırnak yerken çoğu zaman bu durumun farkına bile varmazlar. Bunu yaparken çocuğunuzun koluna hafif bir şekilde dokunarak onu uyarabilirsiniz. Bu davranışı sergilerken eline oyalanabileceği bir şey verebilirsiniz. Bu davranışı yok etmek amaçlı ebeveynlerin çocuğa kızması, baskı yapması, ceza vermesi ya da korkutması çocuğun duygusal dünyasında sıkıntılara neden olarak tedavi sürecini olumsuz etkilemektedir. Ebeveynlerin bu süreçte çocuklarının resim yapmasını, oyun hamurları ile oynamasını sağlamak çocuğun el becerisini geliştirmekle beraber bu davranışı bırakması için etkili bir yöntem olmaktadır. Eğer çocuk sevgi eksikliği yüzünden tırnak yeme davranışında bulunuyorsa ebeveynleri ile daha sık ve kaliteli zaman geçirmesi etkili olacaktır. Çocuklarda bu durum alışkanlığı dönüştüğünde ilk olarak davranışının altında yatan sebepleri netleştirmek tedavi sürecinin ilerlemesinde etkili olacaktır. Ebeveynlerin ve sosyal çevrenin yapmış olduğu yanlış davranışlar sebebiyle öz güven eksikliği yaşayan çocuklarda ise çocuğun zaman zaman başarılarından dolayı ödüllendirilmesini sağlamak, çocuğun güçlü yönlerini fark etmesini sağlamak tedavi sürecine faydalı olacaktır. Tüm bunlara rağmen tırnak yeme alışkanlığı devam ettiği durumda ise bilişsel davranışçı terapi yaklaşımı ile tırnak yeme davranışı tedavi edilebilmektedir.
AİLE DANIŞMANI / İLAYDA COŞKUN
