Erişkin Ruh sağlığı

Özgül Fobi

Özgül Fobi Nedir?

Özgül fobinin başlıca özelliği, açıkça görülen çerçevesi belirgin nesne ya da durumlardan belirgin ve sürekli bir korku duymadır.

Fobi nesnesiyle karşılaşma hemen her zaman birden başlayan bir kaygı tepkisi doğurur. Bu tepki, duruma bağlı ya da durumsal olarak yatkınlık gösterilen bir panik atağı biçimini alabilir. Böyle bir problemi olan ergenler ve yetişkinler korkularının aşırı ya da anlamsız olduğunu bilirler. Bazen korkuyla buna katlanılıyor olsa da çoğu zaman fobik uyarandan uzak durulur.

Kişi, kendisinde korku yaratan bir nesne ya da durumun varlığında ya da bunlarla karşılaşmayı beklerken belirgin, sürekli ve aşırı ya da anlamsız bir korku duyar. Koku odağı, sözkonusu nesne ya da durumun bir yönünden zarar görme beklentisi olabilir ( örn. kişi kaza geçirme endişesinden ötürü uçakla yolculuk etmekten korkabilir, ısırılmayla ilgili kaygılarından ötürü köpeklerden korkabilir ya da yoldaki diğer araçların çarpabileceği endişesinden ötürü araba kullanmaktan korkabilir ). Özgül fobiler, korkulan nesneyle karşılaşma sonucu ortaya çıkabilecek, kontrolünü kaybetme, paniğe girme ve bayılmayla ilgili kaygıları da içerebilir. Sözgelimi kan ve yardan korkan kişiler, bayılabileceklerinden de endişelenebilirler; yüksek yerlerden korkan insanlar başlarının dönebileceğinden de endişelenebilirler; kapalı yerlerde kalma korkusu olan insanlar kontrollerini kaybedebileceklerinden ve çığlık atabileceklerinden de endişelenebilirler.

Vasovagal bayılma, kan- enjeksiyon- yara tipi, özgül fobiler için özel bir tepkidir; bu kişilerin yaklaşık % 75′ i bu durumlarda bayıldığını belirtir. Fizyolojik tepki kalp hızında başlangıçta görülen kısa süreli bir hızlanmanın ardından yavaşlama ve kan basıncında düşme olması ile kendini gösterir ve bu da diğer özgül fobilerde genelde kalp hızında artma olmasının tersi bir durumdur. Fobik uzak durmanın bir sonucu olarak birtakım genel tıbbi durumlar alevlenebilir. Sözgelimi kan- enjeksiyon- yara tipi özgül fobilerin, diş sağlığı ya da beden sağlığı üzerine zarar veren etkileri olabilir, çünkü kişi yeterli bir tıbbi bakım almaktan kaçınabilir. Benzer bir biçimde tıkanıp boğulma korkusu, alınan yiyecekler, yutması kolay maddelerle sınırlı kaldığında ya da ağızdan alınan ilaçlardan kaçınıldığında kişinin sağlığı üzerine zararlı bir etki gösterebilir.

Fobi Tedavisi

Korkuların üstüne gidilmesi gerekir. Bu tıpkı karanlıkta bir kedinin gölgesini, aslan olarak büyük bir şekilde görmek şeklindedir. Korkuların belli bir düzen içinde üzerine gidilmeli, korkulan nesne ya da durumdan uzak durma durumundan kaçınılmalıdır

Tedavi edilmediği takdirde ömür boyu sürebilen korkuların tedavisi ilaç, bilişsel-davranışçı tedaviler ve gerekirse hipnoz ile yapılabilmektedir.EMDR de fobi tedavisinde etkinliği kanıtlanmış terapilerdendir.

Daha Fazla Göster

İlgili Makaleler

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu
Kapalı
Kapalı