Uncategorized

PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK

Zorlu koşullar altında içsel ve dışsal uyumun dengesi…

Hacıyatmazları bilir misiniz? Hani şu çocukların oynadığı, bir türlü devrilmeyen, her düşüşünde tekrar kalkan oyuncakları?

Bir de dengeli kayıklar vardır. Sallanan ama devrilmeyen ve batmayan kayıklar.

Bu hacıyatmazlar gibi ya da kayıklar gibi insanlar da var. Bu insanlar, başlarına kötü bir şey geldiğinde, üzüldüklerinde ya da bir travmaya maruz kaldıklarında sallanırlar ama düşmezler. Bu tür insanların durumunu psikolojik sağlamlık kavramıyla ifade ediyoruz. Psikolojik sağlamlık, çok zor koşullara karşın kişinin bu olumsuz koşulların üstesinden başarıyla gelebilme ve uyum sağlayabilme yeteneği anlamına gelmektedir. Psikolojik sağlamlıkla ilgili yapılan çalışmalarda, psikolojik sağlamlık düzeyleri yüksek bireylerin, karşılaştıkları yoksulluk, şiddet, hastalık ve daha pek çok stresli yaşam olayıyla, daha başarılı bir biçimde mücadele ettikleri saptanmıştır.

Psikolojik sağlamlıkta birey dışında var olan ve bireyin başına gelen olaylar ile savaşmasına yardımcı olan bireysel ve dışsal koruyucu faktörler vardır.

Bireysel koruyucu faktörler kısaca şu şekilde ifade edilebilir: benlik saygısı, özgüven, kişisel farkındalık ve kendini kabul etme, yaşam hedeflerinin olması ve gelecek için olumlu beklentiler, iyimserlik ve umut, sosyal yetkinlik, iç denetim odağı, etkili problem çözme becerileri, akademik başarı ve tabi ki sağlık düzeyi.

Dışsal yani çevresel koruyucu faktörler ise: destekleyici anne-baba, iyi aile ilişkileri, akran/arkadaş desteği, etkili sosyal aktiviteler olarak sıralanabilir. Bu kısımda asıl önemli olan nokta, bahsedilen koruyucu faktörlerin, mevcut durumdaki olumsuz koşul ya da riski nasıl ve ne ölçüde azalttığı, ortadan kaldırdığı veya önlediğinin tespit edilmesi ve buna göre hareket edilmesidir.

Psikolojik sağlamlığımızı artırmak ve olumsuz yönlerimiz yerine olumlulara odaklanmak için neler yapabilirsiniz?

Aşağıdaki ipuçları size yardımcı olabilir:

1. Güçlü yönlerinizi fark edin: Fark etmek değişimin ilk adımıdır. Mesela güçlü yönlerinizi yazarak başlayın.

2. Güçlü yönlerinizi analiz edin. En zor zamanlarınızda sizi neyin koruduğunu bulun. Bunun için en son ne zaman kötü bir şey yaşadığınızı ve sizi neyin tekrar ayağa kaldırdığını tespit edin. Bununla nasıl başa çıkmıştım sorusunu sık sık kendinize sorup cevabını bulun. Hatta cevaplarınızı bir kenara not edin. Geçmişte başınıza gelen olumsuz olaylarla ilgili “olmasa ne olurdu?” ya da “daha farklı olsa ne olurdu?” gibi düşüncelerle zaman ve enerji kaybetmeyin. Onun yerine odaklanmanız gereken sizi bugün ayakta tutan ne sorusunun cevabıdır. Aynı “Öldürmeyen şey güçlendirir” sözündeki gibi… 

3. Yakınlarınıza “psikolojik sağlamlık” tan bahsedin. Yakınlarınızın koruyucu faktörlerini bulmalarına yardımcı olun. Aynı zamanda aktif baş etme becerileri olan mizah, iletişim becerileri, atılganlık, duygu düzenleme, eleştirel düşünme stratejileri gibi beceriler sizin ve yakınlarınızın hayatlarında olsun.

4. Yalnız kaldığınız zamanı azaltın. Sosyalleşmek koruyucu bir faktördür. Arkadaşlarınız, akrabalarınız, aileniz ve yakın çevreniz ile geçirdiğiniz zaman ve onlarla olan paylaşımlarınız psikolojik sağlamlığınızı artırır. 

5. Psikolojik sağlamlığı destekleyen rutinleriniz olsun. Size iyi gelen kişileri, kitapları, şarkıları ve filmleri yakınlarınızda bulundurun. Bunları rutinleriniz haline getirin ve bu rutinlerin size umut, iyimserlik ve yaşam becerisi sağlıyor olduğuna dikkat edin. 

6. Umudu hayatınızdan çıkarmayın. Umut psikolojik sağlamlığın en önemli parçalarındandır. Bizi her gecenin sabahı her karanlığın aydınlığı olacağı düşüncesine yönelten içimizdeki umuttur ve bu umut psikolojik sağlamlığında gelişmesine yarımcı olur. 

7. Profesyonel destek alın. Eğer tüm bunlara rağmen hala hayatınızdaki olumsuzluklara odaklanıp güçlü yönlerinizi göremiyorsanız yani psikolojik sağlamlığınızı sağlayamıyorsanız acilen profesyonel destek alın. 

Daha Fazla Göster

İlgili Makaleler

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu
Kapalı
Kapalı